Nafaka Neye Göre Belirlenir?

Nafaka, evlilik birliği içindeki ekonomik dengeyi sağlamak amacıyla belirlenen mali bir destektir. Bu mali destek, genellikle boşanma veya ayrılık durumlarında devreye girer ve eşler arasındaki ekonomik dengesizliği düzeltmeyi hedefler. Ancak, nafakanın belirlenmesi karmaşık bir süreçtir ve bir dizi hukuki ve toplumsal faktöre dayanmaktadır. Nafaka miktarının belirlenmesinde herhangi bir matematiksel hesap bulunmamaktadır.

Nafaka Neye Göre Belirlenir?

Eşlerden birinin diğerine ödeyeceği nafaka miktarı belirlenirken; Hukuki Faktörler, Gelir ve Ekonomik Durum, Çocukların Durumu gibi birden çok etmen bulunmaktadır. Bu yüzden nafaka neye göre belirlenir sorusunun yanıtını basit bir hesap tablosu ile netleştirmek mümkün değildir. Nafakanın belirlenmesinde toplumsal normlar ve adalet duygusu da önemli bir rol oynar. Toplumun genel değerleri, cinsiyet eşitliği ve sosyal adalet ilkeleri, nafakanın adil bir şekilde belirlenmesinde rehber olabilir.

Mahkemeler, toplumsal normlara uygun bir nafaka kararı verirken, cinsiyet ayrımcılığından kaçınmaya ve adil bir denge sağlamaya özen gösterir. Hukuki süreç, tarafların haklarını ve sorumluluklarını belirlemede kritik bir role sahiptir. Mahkemeler, adil bir şekilde nafaka miktarını belirlemek için tüm hukuki unsurları dikkatlice değerlendirir.

Türk Medeni Kanunu’nun “Yoksulluk Nafakası” başlıklı 175.maddesinde; “Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.” şeklinde düzenleme mevcuttur.

Nafaka Nasıl Hesaplanır?

Nafakanın belirlenmesinde gelir ve ekonomik durum, tarafların finansal durumlarına odaklanan önemli bir faktördür. Eşler arasındaki gelir farkı ve ekonomik dengesizlik, nafaka miktarını etkileyen temel kriterlerdir. Mahkemeler, eşlerin yaşam standartlarını korumak ve ekonomik adaleti sağlamak amacıyla gelir durumlarını ayrıntılı bir şekilde inceler. Mahkemeler, bu gibi durumları değerlendirerek adil bir nafaka düzenlemesi yapar.

Nafaka neye göre belirlenir sorusunun yanıtını öğrenmek için öncelikle nafaka hesabı yapılırken hangi hususların dikkate alınarak hesaplamaya dahil edildiğini öğrenmek gerekir. Hakim nafaka hesabı yaparken, her iki eşin ekonomik durumu, müşterek çocuk sayıları, varsa çocukların eğitim ve bakım giderleri, eve ait faturalar, her iki eşinde meslekleri ve kazançları ve sağlık giderleri gibi hesabı dolaylı olarak etkileyen birden çok etmen bulunmaktadır. Saydığımız bu etmenler genel itibariyle nafaka miktarının nasıl hesaplanacağını gösteren doneler olmakla birlikte tedbir nafakası hesaplaması, iştirak nafakası hesaplaması, yoksulluk nafakası hesaplaması gibi ayrımlarına göre kriterlerinde değişeceğini göz ardı etmemek gerekecektir. Türkiye’de nafaka genellikle bir mahkeme kararı ile belirlenir.

Mahkeme, tarafların beyanlarını, mali durumlarını ve diğer önemli faktörleri göz önünde bulundurarak adil bir nafaka miktarı belirler. Ayrıca, nafaka miktarının değiştirilmesi talepleri de mümkündür, özellikle tarafların mali durumlarında önemli değişiklikler olduğunda nafakanın artırılması davası gündeme gelecektir.

İlginizi çekebilir; Nafaka Nasıl Hesaplanır?

Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?

Boşanan eşlerden maddi yönden daha güçlü olan tarafın boşanmayla birlikte maddi olarak zarar görecek ve yoksulluğa düşerek geçimini idame ettirmede sorun yaşayacak olan tarafa maddi olarak yardım etmesidir. Tedbir nafakası boşanma davasının açıldığı günden itibaren başlar ve boşanma davası kesinleşmesine müteakip sona eren bir nafaka türüdür. Tedbir nafakası dava devam ederken mahkemeden talep edilerek hakim tarafından yükseltilmesi ya da düşürülmesi istenebilir.

Yoksulluk nafakası ise maddi olarak daha güçlü eşin boşanma gerçekleştikten sonra çalışamayacak, çalışsa dahi hayatını devam ettirmekte zorlanacak olan eşe yaptığı maddi destektir. Bu aşamada nafaka ödeyecek olan kişinin kusuru aranmaz. Maddi olarak güçsüz olan eşe nafaka hükmedilmesi için nafaka ödenecek olan kişinin kusursuz olma zorunluluğu yoktur. Nafaka ödeyecek olan taraftan daha ağır bir kusura sahip olmaması yeterlidir. Yoksulluk nafakasını taraflar kendi inisiyatiflerine göre belirleyebilirler. Bunu taraflar anlaşma protokolünde nafaka miktarını açık bir şekilde yazmanız gerekmektedir.

Çekişmeli boşanma davalarında ise taraflar nafakayı talep eder fakat hakim her iki taraf içinde uygun bir nafaka miktarını belirleyecektir. Hakim nafakaya hükmederken her yıl TEFE TÜFE oranında nafakanın artırılmasını isteyebilir. Veya taraflar dava açarak ÜFE oranında yada hakkaniyete uygun bir şekilde nafakanın artırılmasına karar verir. Yoksulluk nafakası Madde 175- Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan malî gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.

Madde metnine detaylı baktığımızda nafaka alacak olan tarafın cinsiyetine göre bir ayırım gözetilmemiştir. Aslında toplumumuzda genel bir kanı olarak nafaka kadına verilir gibi bir algı olsa da nafaka alacak olan kişinin cinsiyetine değil boşanmadan sonra yoksulluğa düşecek olması ve daha ağır bir kusuru olmaması gerekir.

Tazminat ve nafakanın ödenme biçimi Madde 176- Maddî tazminat ve yoksulluk nafakasının toptan veya durumun gereklerine göre irat biçiminde ödenmesine karar verilebilir. Manevî tazminatın irat biçiminde ödenmesine karar verilemez. İrat biçiminde ödenmesine karar verilen maddî tazminat veya nafaka, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü hâlinde kendiliğinden kalkar; alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğunun ortadan kalkması ya da haysiyetsiz hayat sürmesi hâlinde mahkeme kararıyla kaldırılır.

Tarafların malî durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hâllerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir. Hâkim, istem hâlinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen maddî tazminat veya nafakanın gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.

Nafaka, evlilik birliği içindeki ekonomik dengesizliği düzeltmeyi amaçlayan önemli bir hukuki kavramdır. Hukuki faktörler, gelir durumu, çocukların durumu, süreklilik ve adalet gibi faktörler nafakanın belirlenmesinde önemli rol oynar. Ancak, her durum kendi içinde farklıdır ve mahkemeler, her bir davayı dikkatlice değerlendirerek adil ve makul bir nafaka kararı vermeye çalışır.

Nafaka, sadece hukuki bir konu değil, aynı zamanda toplumsal bir denge unsuru olarak da önem taşır. Bu nedenle, nafakanın belirlenmesi süreci, hukuki hassasiyet ve toplumsal adalete duyarlılık gerektirir.

Sıkça Sorulan Sorular