Alman Mahkemesi Kararının Tanıma Tenfizi; Almanya’da boşanan eşlerden birinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması halinde, Alman mahkemesi kararının Türkiye’de de geçerli olması için tanıma ve tenfiz işleminin yapılması gerekmektedir.
Tanıma, yabancı bir mahkeme kararının Türkiye’de kesin hüküm niteliği kazanmasıdır. Tenfiz ise, tanıma sonucunda yabancı mahkeme kararının Türkiye’de icra edilebilir hale gelmesidir.
Almanya’da boşanma kararının Türkiye’de tanınması ve tenfizi için, aşağıdaki şartların bulunması gerekmektedir:
- Boşanma kararının Alman mahkemesince kesinleşmiş olması gerekmektedir.
- Boşanma kararının, Türk hukukuna aykırı olmaması gerekmektedir.
- Boşanma kararının, Türk kamu düzenine aykırı olmaması gerekmektedir.
Almanya’da boşanma kararının Türkiye’de tanınması ve tenfizi için, aşağıdaki belgeler hazırlanmalıdır:
- Boşanma kararının aslı veya onaylı sureti
- Boşanma kararının kesinleştiğini gösteren belge
- Boşanma kararının verildiği mahkemenin yetki belgesi
- Boşanan eşlerin Türk kimlik fotokopileri
- Boşanan eşlerin evlilik cüzdanı fotokopisi
Almanya’da boşanma kararının Türkiye’de tanınması ve tenfizi için, aşağıdaki işlemler yapılmalıdır:
- Boşanan eşlerden birinin, yaşadığı yerdeki asliye hukuk mahkemesine başvuru yapması gerekmektedir.
- Mahkeme, başvuruyu inceleyerek, tanıma ve tenfiz talebinin kabulüne veya reddine karar verecektir.
- Tanıma ve tenfiz talebinin kabul edilmesi halinde, mahkeme kararını kesinleştirecektir.
Almanya’da boşanma kararının Türkiye’de tanınması ve tenfizi, eşlerin hak ve menfaatlerinin korunması açısından önemli bir işlemdir.
Alman Mahkeme Kararı Boşanma İçin Yeterli Mi?
lmanya’da boşanma kararı alınması Türk hukukununun hakimiyet alanına etki etmeyeceğinden bu hali ile Türk vatandaşı ve çifte vatandaş olanların işini görmeyecektir. Yani Türkiye için bir geçerliliği bulunmamaktadır. Bunun için belirli şartları sağlandığında bu boşanma kararının Türkiye’de de etkili olabilmesi ve nüfus kayıtlarına işlenebilmesi için tanınması (Anerkennung) gerekmektedir.
Mavi Kartlılar ve Anlaşarak Birlikte Başvuru Yapanlar Tanıma Tenfiz Davası Açmak Zorunda Değil Mi?
Türk vatandaşı iken evlenip daha sonra izinle Alman vatandaşlığına geçenler tekrar bir Türk vatandaşı ile evlenmek istediklerinde yetkili makamlar onlardan Türk makamlarından “evlenme ehliyet belgesi” (Ehefähigkeitszeugnis) istediklerinden , bu kişiler de Türkiye’de tanıma tenfiz yaptırmak zorundadırlar. Zira nüfus kayıtları kapalı da olsa hem aile kütüğünde hem de Mavi Kartlılar Kütüğünde halen evli olarak görünmektedirler. Mavi/pembe kartlı bu insanlarımızın yeni düzenleme ile tanıma yaptırmaları idari işlemle yapılırken ayrıca dava açmalarına gerek bulunmuyor.
Zira Mayıs 2012‘de Nüfus Kanununda değişiklik yapılarak Mavi Kartlılar Kütüğü oluşturuldu. Daha sonra da Nisan 2013’te İçişleri Bakanlığı bu kütüğün oluşturulması ve işlemlerin nasıl yürütüleceğine dair “Mavi Kartlılar Kütüğü ve Beyan Edilen Nüfus Olaylarının Tutulması Hakkında Yönerge“ yayınladı. O tarihten beri mavi/pembe kartlı insanımız belgelerini tamamlayarak yurtdışında Konsolosluklara, yurt için de ise Nüfus Müdürlüklerine müracaat ederek Alman mahkemesi boşanma kararlarını “Mavi Kartlılar Kütüğü“ndeki kayıtlarına işletebilirler.
Ancak maalesef konsolosluklar ve nüfus müdürlükleri her iki taraf mavi kartlı veya bir taraf mavi kartlı diğeri yabancı olması dışında bu uygulamayı yapmamaktadırlar. Yani taraflardan en az biri Türk vatandaşı ise yönergeye aykırı olarak mavi kartlının tanıma tescil talebini reddederek dava açılması için yönlendirmekteler.
Taraflardan en az birinin sadece Türk vatandaşı veya çifte vatandaşlığa sahip olanlar açısından ise durum değişik. 29.04.2017 tarihli mükerrer Resmi Gazetede yayınlanan 690 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Nüfus Hizmetleri Kanununa 27/A maddesi eklenerek yabancı ülke adlî veya idarî makamlarınca boşanmaya, evliliğin butlanına, iptaline veya mevcut olup olmadığının tespitine ilişkin olarak verilen kararlar TARAFLARIN veya vekillerinin BİRLİKTEbulunulan ülkedeki Konsolosluğa ve Türkiye’de bakanlıkça yetkilendirilen Nüfus Müdürlüklerine başvurması halinde nüfus kütüğüne tescil edileceği hükme bağlandı.
Bu durumda Almanya’da boşanan ve boşanma kararı kesinleşen Türk vatandaşı veya çifte vatandaşımız BİRLİKTE veya vekaletname verecekleri avukatları aracılığıyla Almanya’da bağlı oldukları Konsolosluğa veya Türkiye’deki Nüfus Müdürlüğüne usulüne uygun belgeleriyle başvurduklarında dava açmalarına gerek kalmadan boşanma kararları nüfus kayıtlarına işlenecek. Bu düzenlemenin uygulama yönetmeliği olan “YABANCI ÜLKE ADLÎ VEYA İDARÎ MAKAMLARINCA VERİLEN KARARLARIN NÜFUS KÜTÜĞÜNE TESCİLİ HAKKINDA YÖNETMELİK“ 7 Şubat 2018 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
Buna göre ; Alman mahkemesi boşanma kararının idari yoldan tanınması için BİRLİKTE başvurularını taraflardan birinin yerleşim yeri il müdürlüğüne; Türkiye’de yerleşim yeri yoksa Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya, Kahramanmaraş, Samsun, Siirt, Sivas, Trabzon, Şanlıurfa ve Van il müdürlüklerinden birine yapacaklar.
Kısacası henüz bu yeni düzenlemeye göre taraflardan en azından biri Türk vatandaşı ve çifte vatandaş olanlar; Birlikte (veya vekili/vekilleri aracılığıyla) başvurursa dava açılmasına gerek bulmayacak. Aksi halde dava açılması gerekiyor.
Beraber başvuru yapılamıyorsa veya beraber başvuruya rağmen Konsolosluk veya Nüfus Müdürlüğü ret kararı vermiş ise tanıma tenfiz davası açılmak zorundadır.
İlgili makale ; Apostil Şerhi Talep Dilekçesi
Kararın Tanıma Tenfizi Yapılmazsa Ne Olur?
Boşanma kararının tanıma-tenfizinin yapılmaması Türk hukukun açısından karmaşıklığa neden olmakla birlikte taraflar ve mirasçıları için hak kayıplarına sebebiyet verebilmektedir. Şöyle ki;
- Herşeyden önce Alman mahkemesinde boşanılmasına rağmen halen Türk nüfus kaydında aslında boşanılan kişi ile evli göründüğünden vefat halinde eşler halen birbirinin mirasçısı olmaya devam ederler. Bu kişiler mirasçılık belgesi çıkartarak malvarlığını üzerine geçirebilir.
- Türk nüfus kaydında halen evli olarak göründüklerinden tekrar evlenmek istemeleri halinde evlenemezler.
- Boşanma kararının gecikilmeden tanıma ve tenfizi yapılmazsa, zamanla boşanan eşlerin birbirleriyle irtibatı kesileceğinden ve hatta vatandaşlık durumları değişebileceğinden, tanıma tenfiz davalarında diğer eşin adresinin bulunması ve tebligatın yapılması oldukça güçleşir. Bu da daha fazla masraf ve davanın daha fazla uzamasına sebebiyet vererek hakkılarınızın alınması gecikmeye uğrar.
- Tanıma yapılmadığı için taraflar halen evli gözüktüğünden üzerlerine aldıkları taşınmaz ve taşınır mallar evlilik birliği içerisinde edinilmiş olacağından diğer eş bundan hak talep edebilecektir. Bunun için de bir seri dava açmak ve hakkın geri alınması için masraf yapmak gerekecektir.
- Yine tanıma-tenfiz yapılmadığında halen evli görünmeden dolayı Alman mahkemesinde boşanmasına rağmen gayriresmi evlenip veya evlenmeden çocuk sahibi olan kadının çocuğu evlilik birliğinde doğmuş gibi gerçekte boşanılmış babanın adına nüfusa kaydedilecektir. Bu da babalığın reddi gibi dava şartlarının çok kısa hak düşürücü sürelere tabi tutulduğu karmaşık ve yıllarca sürecek davaların açılmasına sebebiyet verecektir.
Tanıma Tenfiz Davalarının Açılması İçin Bir Süre Var Mı?
Kanunlarımızda böyle bir süre öngörülmemektedir. Zira aile ve şahıs hukukuna ilişkin haklarda zamanaşımı sözkonusu değildir. Ancak bu davanın geciktirilmesi yukarıda izah etmeye çalıştığımız hak kayıplarına ve zorluklara sebebiyet verecektir.
Bu Davayı Açmak İçin Mutlaka Türkiye’de Mahkemeye Gidilmeli Mi?
Normalde her insan hakkını aramak için mahkemelere kendisi bizzat dava açabilir. Ancak bazı davaların uzman bir kişi tarafından takibi gerekebilir. Özellikle yurtdışında yaşayan ve ikamet eden insanlarımızın Türk hukukuna aşina olmamaları , dava açmak ve takibi için Türkiye’ye gitmelerini hem bu davaların uzmanlık gerektirmesi hem de gidiş gelişlerin çok masraflı olması nedeniyle tavsiye etmeyiz.
Dava açamak isteyen kişiler veya taraflar kendilerini verecekleri bir vekaletname (Vollmacht) ile tarafımızdan Türk mahkemeleri ve makamları nezdinde temsil ettirebilirler. Bizleri vekil tayin ettiklerinde Türkiye’ye gitmelerine, duruşmalara katılmalarına gerek bulunmamaktadır.
Dava Açmak İçin Ne Yapılmalı?
Mavi kartlı kişi, boşandığında mavi kartlı ise boşandığı kişi ister mavi kartlı ister Türk vatandaşı isterse de yabancı olsun tek taraflı olarak başvuru yaparak boşanma kararını Mavi Kartlılar Kütüğüne hemen işletebilir. Bu konuda T.C. İçişleri Bakanlığının 12 Nisan 2013 tarihli yönergesi halen yürürlüktedir.
Birlikte başvuru yapılamıyorsa yani taraflar anlaşamıyorsa veya tarafların hemen tanıma kararına ihtiyaçları varsa (bazı Standesamt’lar yeniden evleneceklerden mutlaka Türkiye’deki mahkemeden tanıma kararı getirilmesini istiyorlar) tanıma tenfiz davası için ; bir taraf Alman vatandaşı ise o kişi “Apostille” şerhi verilmek kaydıyla Alman noterinden , Türk vatandaşı ise Türk konsolosluklarından veya Türkiye’de noterden avukat olarak bize vekaletname çıkartabilirler. Karşılıklı vekaletname verilmesi halinde dava 1-3 ay içerisinde, anlaşma yok tek taraflı açılması halinde ise dava çekişmeli bir dava olacağından karşı tarafın vatandaşlık ve ikamet yerine göre değişkenlik göstermekle birlikte dava süreci 1-2 yılı bulabilmektedir.
Size Başvururken Hangi Belgeleri Temin Etmemiz Gerekiyor?
Yukarıda da izah ettiğimiz gibi öncelikle sizin adınıza dava açıp hareket edebilmemiz için vekaletname gerekmektedir.
İkincisi orjinal veya onaylı (Ausfertigung) Alman mahkemesi boşanma kararına (Scheidungsurteil) ihtiyacımız var. Ancak bu kararda kesinleşme (Rechtskraftvermerk) ve Apostil şerhi olması gerekmektedir.
Genelde kesinleşme yazıları mahkeme kararı arkasına veya önüne işlenir. Bazı mahkemelerde ise kesinleşme yazısı ayrı verildiğinden mahkeme kararına olduğu gibi bu kesinleşme yazısının arkasına da Apostille yazısı yazılması gerekmektedir.
Kesinleşme ve Apostil şerhli orginal Alman mahkeme kararının tamamı konsoloslukların veya Türkiye’de noterin kabul ettiği yemin tercüman aracılığıyla Türkçeye tercüme ettirilerek Türk konsolosluğuna veya tercüme Türkiye’de yapıldıysa Türkiye’deki notere onaylattırılır.
Başkaca bir belgeye ihtiyaç bulunmamaktadır.
Tanıma Tenfiz Davasında Tekrar Mı Boşanma Görülecek?
Tanıma tenfiz davalarında tekrar boşanma sebepleri incelenmez. Türk hakimi burada Alman mahkeme hakimin kararını değiştiremeyeceği gibi boşanmaya esas olayları da yeniden göremez. Türk mahkemesi hakimi sadece bu Alman mahkemesi boşanma kararının kamu düzenine aykırı olup olmadığını, davalı tarafa savunma hakkı verilip verilmediğini araştırır ve kararını verir.
Tanıma Tenfiz Davasında Şahit Delili Gerekli Mi?
Tanıma-tenfiz davaları 5718 sayılı Milletlerarası Özel hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanuna göre basit yargılama usülüne tabidir. Bu davalar adli tatilde de görülebilir.
Bu davalarda şahit, bilirkişi, keşif gibi deliller istenmez. Sadece kesinleşmiş ve “Apostille” şerhi verilmiş Alman mahkeme kararının aslı ile bunların onaylı (Noter veya Türk Konsolosluklarından) Türkçe tercümelerinin verilmesi delil olarak yeterlidir.
Davalı taraf Alman vatandaşı ise Tebligat Kanunu gereğince dava dilekçesi, mahkeme tensip tutanağı ve tebligat evrakları Almanca’ya tercüme edilerek ikamet ettiği yer Alman mahkemesince tebliğ edilir.
Davalı taraf Türk vatandaşı ve yurtdışında ikamet ediyorsa ona tercüme yapılmadan ikamet yerinin bağlı olduğu Türk Konsolosluğunca tebligat yapılır.
Almanya’nın veya Avrupa’nın neresinde olursanız olsun bize ulaşabilir, gerekli bilgileri aldıktan sonra ihtiyaç olan belgeleri (Vekaletname, Mahkeme Kararı) bize bizzat veya posta ile ulaştırdığınızda sizin Türkiye’ye gitmenize gerek kalmadan ÖZKAN HUKUK sizin adınıza davayı açıp sonuçlandırıyoruz.
